ޝަރީފް ކޮލަމް: ކާކުތޯ ރައްޔިތުން އެދޭ ބަދަލު ގެނެސްދޭން ހަވާލުވަނީ؟

ރައްޔިތުން އެދޭ ބަދަލު ދައުލަތުން ގެނެސް ނުދެވޭކަމަށް ހީކޮށް، ދިވެހިންގެ ތެރެއިން ތަފާތު ފިކުރުގެ ބޭފުޅުން، ތިމަންނާއަށް އެބަދަލު ގެނެސްދެވިދާނެކަމަށް ނިންމައި ރައްޔިތުންނަށް ހިދުމަތްކުރަން ނިކުންނަތަން ވަރަށް ގިނައިން ފެނެއެވެ. އެގޮތުން ކުރިމަތިލާ މީހުންގެ ތެރޭގައި މަޝްހޫރު އަމިއްލަ ވިޔަފާރިވެރިން ހިމެނެއެވެ. ތަފާތު ދާއިރާތަކުން މަޝްހޫރުވެ، ސިޔާސީ ގޮތުން ކުރިއަށްދާން ބޭނުންވާ މީހުންވެސް ހިމެނެވެވެ. ކުރިމަތިލާންޖެހޭނެ ގޮންޖެހުންތަކާއި އެކަމަށް ކުރަންޖެހޭ ހަރަދުތަށް އެންމެނަށްވެސް ވިސްނެއެވެ. އަދި އާއިލާތަކަށާއި ކުރަމުންދާ ވިޔަފާރިއަށް ލިބޭނެ ގެއްލުންތައްވެސް އިނގެއެވެ. އެކަމަކު އެކަމަށް ކުރިމަތިލަމުން ގެންދަނީއެވެ.

ފައިސާގެ ތަނަވަސްކަން ނެއްމީހާ ތަނަވަސްކަން ހުރި މީހާގެ އެހީގައިއެވެ. ސިޔާސީގޮތުން ކުޅަދާނަ ނޫންމީހާ، ސިޔާސީ ގޮތުން ކުޅަދާނަ މީހެއްގެ އެހީގައިއެވެ. އަނެއްބައި މީހުން ކަމުވޮށިގެންވާ މަޝްހޫރު މީހުން ކުރިއަށް ނެރެގެންނެވެ. ދެންތިބި މީހުން އަމިއްލަ ފައިސާއާއި މުދަލުން ހަރަދުކޮށްގެން، ބޮޑެތި ރިސްކު ނަގައިގެން ތަފާތު ކެމްޕޭންތަށް ހިންގައިގެން ރައްޔިތުން އެދޭ ބަދަލު ފުރިހަމަކޮށްދިނުމަށް އެތަކެއް ވައުދުތަކެއްވަމުން ރައްޔިތުންގެ ތާއިދާއި ވޯޓްހޯދަން ކުރިމަތިލައެވެ.

ގިނަފަހަރު ރައްޔިތުންގެ ކުރިމަތީގައި ވާހަކަ ދައްކާނީ އޭނާއަށް ކެމްޕޭން ކޮށްދޭ އަދި އޭނާއާ އެކުގައި ކެމްޕޭނުގެ ކުރީ ސަފުގައި ތިބޭ މަޝްހޫރު މީހުންނާއި ސިޔާސީ މީހުންނެވެ. އެމީހުން ރައްޔިތުންގެ ކައިރިއަށް ގޮސް ރައްޔިތުން އެދޭ ކަންތަކުގެ މައުލޫމާތު އެއްކުރަން ފަށައެވެ. ތާއިދުހޯދަން އެވަގުތެއްގައި ރައްޔިތުން ދައްކަމުންދާ ވާހަކަތަކާއި، އެދޭ ކަންކަމުގެ އިތުރުން، ހިލޭސާބަހަށް ބައެއްކަންކަން ހުށަހަޅާނެއެވެ.

ތާއިދު ހޯދުމަށް ވާހަކަ ދައްކަން އެއްވެސް ހުރަހެއް ނޯވެއެވެ. އަދި ރައްޔިތުންގެ ކުރިމައްޗަށް ގޮސް ބޭނުން ވައުދެއްވެސް ވާންވީއެވެ. އެކަމަކަށް ނަގަންޖެހޭ އެއްވެސް ހުއްދައެއްވެސް ނޯވެއެވެ. އަދި އެއީ ފުއްދިދާނެ ވައުދެއްތޯ، އެކަމަށް ދިރާސާއެއް ކުރެވިފައި ވޭތޯ، ހިސާބުތަކެއް ހެދިފައި ވޭތޯ، އަދި އެއީ ތެދުވާހަކައެއްތޯ، އަދި އެފަދަ ވައުދެއް ފުއްދަން ހަދައިގެން ދެން ގައުމުގައި ރަނގަޅަށް ހިންގަމުންދާ އެހެނިހެން ކަންކަމަށް ވާނެ ގެއްލުމެއް ބަލާލުމެއްނެތި ގެންދާނީ ކަންކަން ކޮށްދޭނެ ކަމަށް ހުށަހަޅަމުންނެވެ.

ކެނޑިޑޭޓުން ރައްޔިތުންގެ ކައިރިއަށް ވޯޓު ހޯދަން ދިޔައީމާ، ރައްޔިތުން އެދޭ ބަދަލުތަކުގެ ތެރޭގައި ރައްޔިތުން އެކިފަހަރު ދައްކާ ވާހަކަތަކަކީ މުޅިން އެއް ވާހަކަތަކެއް ނޫނެވެ. އެގޮތުން ކެންޑިޑޭޓާ ބައްދަލު ވާއިރު އެވަގުތުގެ ހާލަތުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް އެކި ކަންކަމު ރައްޔިތުން އެދޭނެއެވެ. އެގޮތުން، ސްކޫލު ކުއްޖެއްގެ މަންމަ ބުނާނީ ސްކޫލުގެ ޓީޗަރުން ނެތް ވާހަކައާއި، ކުލާސްރޫމްތަކުގެ ދަތިކަމުގެ ވާހަކައެވެ. މަސްވެރިން ބުނާނީ ފަޅުގެ ދަތިކަމުގެ ވާހަކައާއި މަސްނުކިރޭ ވާހަކައެވެ. ޒުވާނުން ދައްކާނީ ވަޒީފާއެއް ނުލިބޭ ވާހަކައާއި އެމީހުންނަށް ކުޅިވަރު ކުޅޭނެ ތަންތަން މަދުވާހަކައެވެ. ބައެއް ގޭބިސީތަކަށް ވަނީމައި އާއިލާތަކުން ދައްކާނެ ވާހަކައަކީ ގެދޮރުގެ ދަތިކަމުގެ ވާހަކައެވެ. ދެން ވަކި ވަކި ފަރުދުން އެދޭނީ އެކި ކަންކަމުގައި ޖަލުގައި ތާށިވެފައިވާ އެމީހުންގެ އާއިލާގެ މެންބަރުން ދޫކޮށްދިނުމުގެ ވާހަކައެވެ.

ނުހައްގުން އިންސާފު ގެއްލިފައިވާ މީހުންގެ ވާހަކަވެސް އޮންނަނީ ރައްޔިތުން އެދޭ ކަންކަމުގެ ތެރޭގައި ހިމެނިފައެވެ. އަދި ވަކި ފަރުދުންނަށް އެވަގުތެއްގައި އެންމެ ބޭނުންވާ ކަންކަމުގެ ވާހަކަވެސް އެދެމުންދާނެއެވެ. އެކަމަކު ހުރިހައި ރައްޔިތުން އެދޭ އެއްވާހަކައެއް އޮވެއެވެ. އެއީ ހަމަ ހަމަކަން ގާއިމް ކޮށްދިނުމަށާއި، އަދުލު އިންސާފް ގާއިމް ކޮށްދިމަށާއި، އަނިޔާވެރި ނުވުމަށާއި، އެންމެންނަށް އެއްހަމަޔަކުން އަމަލު ކޮށްދިނުމުގެ ވާހަކައެވެ. މި ހުރިހައި ވާހަކަތަކެއް ކެނޑިޑޭޓް ގެންދާނީ ރިކޯޑް ކުރަމުން، އަދި އޭނާގެ އެޖެންޓުން މެދުވެރިކޮށް ފޮތްތަކަށް ކޮޕީ ކުރަމުންނެވެ. ގިނަފަހަރު ކޮންމެ ކެންޑިޑޭޓަކުވެސް ޔަގީންކަން ދޭނީ ރައްޔިތުންނާ ގާތުން ހިދުމަތް ކޮށްދިނުމަށް ދާއިރާގައި އޮފީހެއް ހުޅުވާނެ ވާހަކައާއި ބަރާބަރަށް ފޯނުން ގުޅޭނެގޮތް ހަދައިދޭނެ ވާހަކަ އެވެ.

މިހުރިހައި މަސައްކަތެއް ކުރަމުން ދާއިރު ކެންޑިޑޭޓުންގެ އެޖެންޓުން އަވަދިނެތި ދާއިރާއިން ވޯޓް ހޯދުމަށް ގެންދާނީ މަސައްކަތް ކުރަމުންނެވެ. ގިނަފަހަރު ކެންޑިޑޭޓުން ކުރާ ހަރަދުގެ ބޮޑުބައި ބަލަހައްޓާނީ އޭނާގެ ކެމްޕޭން އެޖެންޓު، ނުވަތަ ގިނަ އަދަދުތަކަށް ވޯޓް ހޯދައި ދޭނެ ކަމުގެ ޔަގީންކަން ދީފައިވާ މީހުންނެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ބޮޑެތި އާއިލަތަށް ކޮންޓްރޯލް ކުރާ މީހުންނާއި ކުލަބް ޖަމްއިއްޔާތަށް ކޮންޓްރޯލް ކުރާ މީހުންނާއި މަސްވެރިން ކޮންޓްރޯލްކުރާ ކެޔޮޅު، މުދިމުން، ފޫޅުމައިން، ރަށުގެ ގަދަރުވެރިން ހިމެނޭނެއެވެ. މިއިން ކޮންމެ މީހަކުގެ އަތުގައިވެސް މަދުވެގެން 50 ވޯޓާއި 100 ވޯޓް އޮންނާނެއެވެ. އަދި އެހުރިހައި ވޯޓެއް ލިބޭނެކަމުގެ ޔަގީންކަން ވެސް އެމީހުން ދޭނެއެވެ. އެހެންކަމުން ގިނަފަހަރު ވޯޓްދޭ އާންމުންނަށް އޮންނަނީ ކެންޑިޑޭޓުގެ މައުލޫމާތު ރަނގަޅަށް ސާފުވާގޮތް ނުވެފައެވެ. އަދި ސާފުވިޔަސް އޭނާގެ ވޯޓް ކޮންޓްރޯލް ކުރާނީ އެހެން މީހެކެވެ. އެހެންވީމާ އޭނާ ޖެހެނީ ގަބޫލުގައިވެސް ނުގަބޫލުގައިވެސް އޭނާގެ ވޯޓް ކޮންޓްރޯލް ކުރާ މީހާ ބުނާގޮތަށް ހަދާށެވެ.

ވޯޓު ހޯދަން ދާ ކެންޑިޑޭޓް ހުރިހައި ދިމާލެއްގެ ވާހަކަވެސް އަޑުއަހާނެއެވެ. އަދި އޭނާގެ އެޖެންޓުންވެސް އަޑުއަހާނެއެވެ. އެހުރިހައި ވާހަކަތަކަށް ބަލައި އޭނާގެ އެންމެ ފަހުގެ މެނިފެސްޓޯ ލިޔާނެއެވެ. ގިނަފަހަރު މެނިފެސްޓޯ ލިޔާނީ ވޯޓު ހޯދަން ދިޔަ މީހާގެ ސަޕޯޓަރުން ނުވަތަ އޭނާއަށް މަގާމު ހޯދައިދޭން އުޅޭބައެކެވެ. މެނިފެސްޓޯ ވަރަށް ފުރިހަމަވެ، ތަފާތު ޑިޒައިންތަކާއި ކުލަކުލައިގައި ދާނީ ތައްޔާރު ވަމުންނެވެ. ގިނަފަހަރު އެމެނިފެސްޓޯ ވެގެންދަނީ މުދަލާއި ހިދުމަތް ވިއްކަން މީހުން ހަދާފައިވާ އިސްތިހާރު ލީފްލެޓަކަށެވެ. ނުވަތަ ކެމްޕޭން ބްރޯޝަރަކަށެވެ. އަދި އެތަކެތި އިސްތިހާރު ކުރުމަށް ސިޓީ ކައުންސިލްތަކާއި ރަށު ކައުންސިލްތަކުން މުޅި މަގުމައްޗާއި ގޭގޭގެ ފާރުތަށް އުސޫލެއް ނެތި ހުޅުވާލާނެއެވެ. ދެން އެއްވެސް ކޮންޓްރޯލެއްނެތި އެމީހަކު ބޭނުން ކުލައެއް ގޭގޭގެ ފާރުތަކުގައި ލަމުން ކުލަ ބަދަލުކުރަމުން އަދި ލޯގޯ ޖަހަމުން ގެންދާނެވެ. ގިނަފަހަރު ކެމްޕޭނެއް ނިމޭއިރު އަތޮޅުތަކުގެ ރަށްތަކުގެ މަގުމަތި ހީވާނީ ހަނގުރާމައެއް ފަތަކޮށްފައި އޮންނަ ތަނެއްހެންނެވެ. ދެން ރޭގަނޑުވީމައި ތަފާތު ކުލަތަކުގެ ފާރުތަށް ފެނި، ތަފާތު ކެނޑިޑޭޓުންގެ ފޮޓޯތަކާއި ދިދަތަށް ފެނުނީމައި ބިރުވެރިކަންވެސް އިހްސާސްވާތަން އާދެއެވެ.

ކެމްޕޭނަށް ނިކުތް ކެންޑިޑޭޓަށް މަގާމު ލިބުނީމައި، އޭނާ އެންމެ ފުރަތަމަ އިސްކަން ދެނީ އޭނާ ކެމްޕޭނަށް ކުރި ހަރަދު ހޯދާށެވެ. ދެން އިސްކަން ދެވެނީ ކެމްޕޭން ކޮށްދިން މީހުންނަށް ސަރުކާރުގެ ތެރެއިން އެކިއެކި މަގާމު ހޯދައިދޭށެވެ. ސިޔާސީ ޕާޓީތަކުން ހޮވޭ މީހާ ޖެހޭނީ ސިޔާސީ ޕާޓީ އެދޭގޮތަށް ކަންތަށް ކޮށްދީ، އެޕާޓީގެ ތެރެއިން އޭނާއަށް އެހީވި މީހުންނަށް ކަމެއް ކޮށްދެވޭތޯ ބަލާށެވެ. ސިޔާސީ ނުފޫޒު ގަދަ ލީޑަރެއްގެ ފަރާތުން ނިކުތް މީހަކު ނަމަ އޭނާ ބުނާގޮތަށް ޕާޓީ ބަދަލުކޮށް، ވިސްނުން ބަދަލުކުރަން ޖެހެއެވެ. ދެން ފައިސާވެރިޔާގެ އެހީގައި ހޮވޭ މީހާ ޖެހެނީ އޭނާ ބުނާގޮތަށް ކަންތަށް ކުރާށެވެ. އެގޮތުން ސަރުކާރުގެ އެކި އެކި ޕްރޮޖެކްޓްތަށް އޭނާއަށް ފަހިވާގޮތަށް މަސައްކަތް ކޮށްދޭން ޖެހޭނެއެވެ. ދެން ވަކި ވަކި ފަރުދުންގެ ކަންތަށްވެސް އޮންނަނީ ގިނަވެފައެވެ. މާނައަކީ އޭނާ ކެމްޕޭނަށް ހަރަދުކުރި ފައިސާގެ އިތުރުން ކުރަން ޖެހޭ ކަންތަށް އަންނަން ފަށާނީ މަގާމު ލިބުނީމައެވެ. އަދި އޭނާ ރައްޔިތުންގެ މެންބަރަކަށް ހުރިހައި ދުވަހަކު އޭނާގެ ކައިރިއަށް އަންނަ އޭނާގެ ދާއިރާގެ ހުރިހައި މީހުންނަށް އޭނާގެ އެހީތެރިކަން ދޭންޖެހެއެވެ. ގިނަފަހަރު ދާއިރާގެ މީހަކަށް ކުޑަކުޑަ ކަމެއްވެސް ކޮށްނުދީފިއްޔާ އެމީހަކާއި އެމީހެއްގެ އާއިލާގެ ވޯޓް ދެވަނަފަހަރެއްގައި ނުލިބިދާނެތީ ކެންޑިޑޭޓް އަބަދުވެސް ވިސްނާނީ ހުރިހައި މީހުން ހިތްހަމަ ޖައްސައިގެން މަގާމުގައި ދެމިހުރެވޭތޯއެވެ.

ރައްޔިތުން އެދޭ ބަދަލު ގެނެސް ނުދެވެނީސް އޮންނަނީ ދެވަނަ ދައުރަކަށް ކުރިމަތިލާ ދުވަސް ޖެހިފައެވެ. ގިނަފަހަރު ރައްޔިތުން އެދޭ ބަދަލު ހޯދައިދޭން ކުރާ މަސައްކަތުން އޭނާ ނާކާމިޔާބު ވަނީ ދައުލަތުގެ ސިސްޓަމް ރޭވިފައި ވާގޮތުން އޭނާއަށް އެކަން ނުކުރެވޭތީއެވެ. ދައުލަތުގެ އެތެރޭގެ ހާލަތު އެނގެނީ އެ މަގާމު ލިބުނީމައެވެ.

އެމަގާމު ލިބުނީމައި ވިސްނަން ޖެހެނީ ދައުލަތުގެ ސިނކުޑިންނެވެ. ސަރުކާރުގެ ސިކުނޑިންނެވެ. އިސްކަން ދެވެނީ ދައުލަތުގެ ވިސްނުންތަކަށެވެ. އެއީ ދައުލަތް ރޭވިފައި އޮންނަނީ އެކި އެކި ބާރުތަކުގެ މައްޗަށް ވެފައި އެއިން ކޮންމެ ބާރެއްގެ މުގުލުގައި މީހަކު ހުރެފައި އެމީހަކީވެސް ސިޔާސީ ގޮތުން ފިކުރު ތަފާތުވެ، މަސައްކަތް ކުރުމުގައި ވެސް ތަފާތު ވިސްނުމެއް ގެންގުޅޭ މީހަކަށް ވާތީ އެކަން ބަދަލު ނުކުރެވި ވަގުތު ނަގަނީއެވެ. ދެން ކަންކަން ބަދަލުކުރަން ތިބެނީ ސިވިލްސާވިސްގެ މުއައްޒަފުންނެވެ. އެމީހުންނަކީ ބަދަލުވާ ބައެއް ނޫންކަން އެމީހުންނަށް އެނގެއެވެ. ދެން ބޮޑެތި ބަދަލުތަށް ގެންނަން ހަދައިގެން މީހާ ވަރުބަލިވެ އެމީހާއަށް ބަޔަކު އިހްސާސް ކޮށްދޭން ފަށަނީ 'ކީއްކުރަންހޭ އެވަރުން އުޅެނީ' އެވެ.

ގިނަފަހަރު ރައްޔިތު މީހާ އެދޭގޮތް ފަހުން އަނެއްކާވެސް ވިސްނެން ފެށެނީ މަގާމު ގެއްލުނީމައެވެ. ރައްޔިތުން ދީފައިވާ ބާރު ގެއްލި އޭނާ ބާކީވެ ރައްޔިތު މީހާގެ ހާލަތަށް އައީމައެވެ. ދެން އަނެއްކާ އޭނާވެސް ޖެހެނީ ރައްޔިތުންގެ ސަފުގައި ރައްޔިތުން އެދޭގޮތް ހޯދަން މަސައްކަތް ފަށާށެވެ. މިގޮތަށްގޮސް ހަމަ އެފަދަމީހުން އަލުން އަނބުރާ ރައްޔިތުންގެ ކައިރިއަށް ދިޔައީމާ ދެވަނަ ފުރުސަތު ގެއްލި، ތިންވަނަ ފުރުސަތުން އަނެއްކާވެސް ރައްޔިތުންނަށް ހިދުމަތްކުމުގެ ނަމުގައި ޖާގަ ހޯދަމުން ގެންދެއެވެ. އެއިރު އޮންނަނީ ވޯޓްލާ އުމުރުގެ ޒުވާނުން ގިނަވެ، އޭނާގެ ކުރީގެ މަސައްކަތް ބެލޭގޮތް ނުވެފައެވެ. ދެން އާއިލާގެ މީހެއްގެ ނުފޫޒުގައި ނުވަތަ ރައްޓެއްސަކު ބުނީމައި އަނެއްކާވެސް ވޯޓު ދީގެން ނޮހޮވާންވީ މީހާވެސް ހޮވާދެވެނީއެވެ.

ރައްޔިތުން އެދޭބަދަލު ގެނެވޭނީ ހަމަ ރައްޔިތުންނަށެވެ. އެއީ އެހެންބަޔަކަށް ގެނެސްދެވޭނެ ބަދަލެއްނޫނެވެ. އެކަން ކުރެވޭނީ ރައްޔިތުން އެދޭ ބަދަލު ގެންނަން މަގާމުތަކާ ހަވާލުވާ ފަރާތްތަކަށް ވުރެ ރައްޔިތުން ބުއްދިވެރި ވެގެންނެވެ. ހުނަރުވެރި ވެގެންނެވެ. ޤާނޫނު އަސާސީގެ ފުރަތަމަ ބާބުގެ 4 ވަނަ މާއްދާގައި އޮންނަނީ، "ދިވެހި ދައުލަތުގެ އެންމެހައި ބާރުތަށް ފެށިގެން އަންނަނީ ރައްޔިތުންގެ ކިބައިންނެވެ. އަދި މިބާރުތަށް ދެމިއޮންނަނީ ރައްޔިތުންގެ ކިބައިގައެވެ". އެކަމަކު އެކަން ހާސިލް ކުރެވޭނީ ރައްޔިތުން އަމިއްލައަށް ބާރުވެރި ވެގެންނެވެ. އަމިއްލަ ނަފްސުގެ މައްޗަށް އެހެން ބަޔަކަށް ބާރު ނުފޯރުވޭ ހިސާބަށް ވިސްނުން ބަދަލުވީމައެވެ. އަދި ކޮންމެ ރައްޔިތަކީ އެމީހެއްގެ މައްޗަށް އަމުރު މައުރޫފް ހިންގާ މީހާ އާ ދޭތެރޭގައި ވިސްނާ މީހަކަށް ވެގެންނެވެ. އަދި އެމީހާއަށް ލިބިފައިފާ މަދުމިންވަރުގެ ހައްގު ދެނެހުރެ އެހައްގު އެހެން ބަޔަކަށް ކޮންޓްރޯލް ކުރަން ނުދީ އަމިއްލައަށް އަމިއްލަ ވިސްނުން ބޭނުން ކޮށްގެން ހައްގުގެ ބޭނުންކުރާ ރައްޔިތުންނަށެވެ.